Efes Antik Kenti Tarihi

Efes Antik Kenti, İzmir’in muazzam tarihi zenginlikler barındıran Selçuk ilçesinde konumlanmıştır. Bu antik kent, kökenini bir liman kentinden almıştır. Zaman içindeki alüvyon birikimleri sonucunda günümüzde denizden tam 8 kilometre içeride yer almaktadır. Bu yazımızda, Efes’in harika kalıntılarına ve tarihine dair önemli bilgiler sunacağız. Aynı zamanda, Efes Antik Kenti’nin konumu, ulaşımı, ve görülmesi gereken yerler hakkında detaylı açıklamaları anlatacağız. Söz konusu yazımızda Efes Antik Kenti nerede bulunmaktadır? Nasıl ulaşılır? Hangi önemli bölgeleri gezilmelidir? gibi sorulara detaylı yanıtlar sunacağız.

Efes Antik Kenti’nin Ortaya Çıkışı

Türkiye’deki antik kentler ve arkeolojik cazibe merkezleri arasında öne çıkan Efes Harabeleri, Bergama ve Truva, tarih kokan atmosferleriyle dikkat çeken üç önemli antik kentten biridir. Turistler, Roma dönemine ait muazzam sokaklarda yürüyüş yapmak, tarihi anıtları gözlemlemek ve Efes Antik Kenti’nin eski yaşamının izlerini sürmek için dünyanın dört bir yanından bu bölgeyi ziyaret etmektedirler. Selçuk köyü, kalıntıların hemen yanında konaklama imkanı sunar. Aynı zamanda tatil cenneti Kuşadası’na ve İzmir’e kolay ulaşım fırsatları sunmaktadır.

Efes Antik Kenti Hangi Uygarlığa Aittir?

Antik dönemde Ephesus olarak bilinen Efes’in en eski sakinlerinin, Karyalılar ve Lydialılar olduğu düşünülmektedir. Ayrıca bu topluluklar, muhtemelen ilk olarak denize kıyısı olan bir yerleşim yeri kurarak bölgede yerleşim oluşturmuşlardır. M.Ö. 11. yüzyıldan itibaren ise bu yerleşim, İyon Yunanlıları tarafından etkileşime geçilerek Helenleştirilmiştir.

Efes Antik Kenti Ne Amaçla Yapılmıştır?

Efes, verimli bir ovadan geçen önemli bir ticaret yolunun sonunda, araziye açılan girişte muhteşem bir konumda bulunmaktaydı. Bu antik kent, özellikle söz konusu ticaret yolunu kontrol etme amacıyla inşa edilmiştir, böylece stratejik bir öneme sahiptir.

Roma İmparatorluğu döneminde (M.S. 1. ve 2. yüzyıllar), Efes refah içinde bir kenttir. Ayrıca 200.000’den fazla nüfusuyla İskenderiye’den sonra Doğu’daki en büyük şehirdi. Ünlü misyoner Aziz Paul, Efes’e yaptığı misyonerlik gezisi sırasında buraya gelmiş ve üç yılını bu zengin kültüre sahip kentte geçirmiştir. Kentin önde gelen kilisesi daha sonra Aziz John’a ithaf edilmiştir. Bizans Dönemi’nde Anadolu’daki en büyük hac merkezlerinden birine dönüşmüştür.

263 yılında Gotlar tarafından istila edilmesiyle birlikte şehir, liman özelliğini kaybederek önemini ve büyüklüğünü kaybetmiştir. Ancak 5. yüzyılda hala ticaret konseylerine ev sahipliği yapacak kadar belirgin bir öneme sahipti. Kösedağ Savaşı’nın ardından ortaya çıkan 2. Beylikler döneminde Aydınoğulları’nın kontrolüne geçenmiştir. Ayrıca bir süre daha önemini sürdürmüştür. Ancak Moğol istilası sırasında büyük zarar gördü. Son olarak, Osmanlı topraklarına dahil edilen Efes, zaman içinde sıtma gibi sebeplerle terk edilmiştir. Özellikle 16. yüzyıldan itibaren harabe durumuna gelmiştir.

İlginizi Çekebilir

Serhad Şehri Edirne

Efes Antik Kenti Kalıntıları

Efes’in sol tarafındaki tepenin yamacında, Vedius’un Gymnasium’u bulunmaktadır. Dikdörtgen bir avluya sahip olan bu yapı içinde Palaestra (Güreş Salonu)’nun izlerini görebilirsiniz. Gymnasium’un yaklaşık 100 metre güneyinde ise Neron döneminden kalan bir Stadyum bulunmaktadır. Bu alanda sirk gösterilerinin düzenlendiği, gladyatör müsabakalarının yapıldığı ve yabani hayvanların dövüştürüldüğü bir arena yer alıyordu.

Meryem Ana Kilisesi

Gymnasium’un batısında, otoparkın sağında ve yaklaşık 100 metre ötede konumlanan Meryem Ana Kilisesi, Çift Kilise veya Konsey Kilisesi olarak da bilinen kalıntılar, 260 metrelik bir alana yayılmıştır. Bu kalıntılar aynı zamanda M.S. 431 yılında düzenlenen Üçüncü Ekümenik Konsil’in toplandığı yer olarak tarihi bir öneme sahiptir.

Verulanus Meydanı ve Büyük Hamamlar

Gymnasium’un hemen batısında, düzeni ayırt etmenin zor olduğu büyük bir bina kompleksi bulunmaktadır. Verulanus Meydanı, özellikle sporcuların eğitimi için ayrılmış geniş bir avluya sahiptir. Aynı zamanda Erken Roma İmparatorluğu’nun spor salonu olarak işlev görmüştür. Bu bölgede yer alan Büyük Hamamlar (Liman Hamamları), 2. yüzyılda inşa edilmiştir. 4. yüzyılda Büyük Konstantin döneminde görkemli bir şekilde restore edilmiş önemli bir eserdir.

Arkadiane

Hamamın batı tarafında, eskiden limanın bulunduğu alan şimdi bataklık bir görüntüye sahiptir. Bu bölgeden doğuya uzanan ve Büyük Efes Antik Tiyatro’ya ulaşan cadde, Arkadiane Caddesi olarak bilinmektedir. M.S. 400 yılında Doğu Roma İmparatoru Arcadius tarafından inşa edilmiştir. Cadde, her iki ucunda da muazzam kapılarla süslenmiş görkemli bir atmosfere sahiptir.

Efes Antik Tiyatro

Efes Antik Tiyatro’nun inşaatına M.S. 41 yılında Claudius döneminde başlanmış ve 98 yılında Trajan döneminde tamamlanmıştır. Ayrıca bu tiyatro, hem büyüklüğü hem de orkestra ve sahne bölümünün bugüne kadar korunmuş olması bakımından etkileyicidir. Burada, St. Paul Artemis’e karşı vaaz vermiş ve gümüş loncasına karşı durmuştur. Tiyatro, 22 merdivenli oturma sırası, 12 merdivenli kesitleri ve yaklaşık 25.000 kişiyi ağırlayabilen bir kapasiteye sahiptir. Eğer tepeye tırmanırsanız, Eski Liman’ı görebileceğiniz muhteşem bir manzara sizi bekliyor olacaktır. Sahne duvarı aslen üç katlı ve 18 metre yüksekliğinde yapılmış olsa da, günümüzde sadece en alt platformu korunabilmiştir.

Aşağı Agora

Antik Tiyatro’nun güneybatısında, sütunlarla çevrili cadenin batıya doğru uzandığı 116 metrelik geniş bir meydan olan Aşağı Agora yer almaktadır. Ayrıca Aşağı Agora, antik kentin pazar meydanı olarak işlev görmekteydi, tarih boyunca ticaretin ve sosyal etkileşimin merkezi konumundaydı.

Serapeion

Sütunlu caddenin güney tarafında, devasa Serapeion tapınağı yer almaktadır, bu tapınak Mısır tanrısı Serapis’e adanmıştır. Tapınağın 29 metre uzunluğundaki cephesinde etkileyici 15 metre yüksekliğinde sütunlar bulunmaktadır. Zaman içinde Bizans döneminde ise bu yapı Hristiyan Kilisesi’ne dönüştürülmüştür.

Celsus Kütüphanesi

Celsus Kütüphanesi, M.Ö. 110 yılında Gaius Julius Aquila tarafından babası Celcus’un ölümü üzerine inşa edilmiştir. 1970’lerde Avusturyalı arkeologlar tarafından restore edilen kütüphanenin heybetli iki katlı cephesi, sokak seviyesinin altında kalan küçük bir bölgeyi içermektedir. Aslında kütüphane üç kat yüksekliğinde olup tamamen mermerle kaplıydı. Giriş bölümünde, bilgelik, kader, bilgi ve erdem tanrıçalarını temsil eden dört önemli heykel bulunur: sophia, ennoia, episteme ve arete. Arka duvar boyunca parşömen defterleri için raflar bulunmaktadır. Kütüphanenin altında ise 2. yüzyılın başında Celsus’a ait bir mezar odası yer almaktadır.

Tahmini olarak 12,000 kitaba ev sahipliği yaptığı düşünülen Celsus Kütüphanesi, o dönemde İskenderiye ve Bergama kütüphanelerinin ardından dünyanın en büyük üçüncü kütüphanesi konumundaydı.

Curetes Sokağı

Aşağı Agora’nın güneydoğusunda, sayısız kamusal binanın yanında mermer döşeli bir cadde yokuş yukarı biçimde Yukarı Agora’ya doğru uzanır. Curetes Sokağı olarak bilinir. Bu cadde boyunca ilerledikçe tepeye ulaştığınızda, kazılarla ortaya çıkarılmış bir bina grubu görürsünüz. Caddenin karşı tarafında ise varsayılan bir genelevin bulunduğu düşünülen bir ev yer alır. Hemen ilerisinde ise İmparator Hadrian’a ithaf edilen bir yazıtla restore edilmiş bir tapınak bulunmaktadır. Herkül Kapısı’nı geçtikten sonra Domitik Meydanı’na girilir. Meydanın üstünde ise Asya eyaletleri tarafından inşa edilmiş olan Domitian Tapınağı, İmparator onuruna yer almaktadır. Tapınağın bodrum katında ise Yazıtlar Müzesi bulunmaktadır.

Üst Agora ve Prytaneion

Domitian Tapınağı’nın doğusunda, ilkbaharda karların erimesiyle oluşan suyu toplayan bir su kulesinin bulunduğu Üst Agora yer almaktadır. Üst Agora’nın kuzeyinde ise Artemis’in figürlerinin yer aldığı bir bölge bulunmaktadır ki bu bölge, Prytaneion adı verilen Meclis Odası’na ev sahipliği yapmaktadır.

Odeon

Prytaneion’un doğusunda, 2. yüzyılda Vedius Antonius tarafından inşa edilen Odeon’un kalıntıları bulunmaktadır. Orijinal olarak mermerden yapılmış alt katmanlar günümüze kadar ulaşmıştır. Ancak geri kalan kısımlar restore edilmiştir. Bu küçük tiyatro, oditoryumunda 1400 kişiye gösteri yapma kapasitesine sahiptir.

Doğu Gymnasiumu

Magnesia’ya giden başlangıç yolundaki kapının hemen kuzeyinde, Doğu Gymnasiumu’nun kalıntıları bulunmaktadır. Efes’teki diğer üç örnekte olduğu gibi, spor salonlarına sahip geniş avlulu, dikdörtgen biçiminde bir yapıdır. Bölgede çok sayıda kadın heykeli bulunması nedeniyle aynı zamanda Kadın Spor Salonu olarak da bilinir.

Efes Antik Kenti nerede?

Efes Antik Kenti (Ephesus), İzmir’in Selçuk ilçesi, Selçuk Köyü yakınlarında konumlanmıştır. Kentin ilk kurulduğu zamanlarda bir liman kenti olarak hizmet verirken, yıllar içinde Küçük Menderes’in taşıdığı alüvyonlar nedeniyle günümüzde denizden 8 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Kent, Selçuk ilçesine sadece 1 saatlik mesafede bulunmakla birlikte Aydın’ın Kuşadası ilçesine de 20 kilometre uzaklıktadır. Kuşadası, Efes Antik Kenti’ne en yakın turistik merkez olarak öne çıkmaktadır.

Efes Antik Kenti giriş ücreti ne kadar?

Efes Antik Kenti örenyeri giriş ücreti 700 TL’dir. Müze Kart sahipleri için ücretsizdir. Efes Yamaç Evleri giriş ücreti 320 TL’dir ve maalesef Yamaç Evler’de Müze Kart geçerli değildir. Ayrıca Efes Antik Kenti Müzesi giriş ücreti T.C. vatandaşları için 425 TL, yabancı ülke vatandaşları için 850 TL’dir. Otopark ücreti ise 70 TL olarak belirlenmiştir.

Not: Efes Antik Kenti’ni ziyaret ederken Müze Kart avantajından yararlanabilirsiniz. Eğer Müze Kart sahibi değilseniz, Efes Antik Kenti’nde ziyaret öncesinde Müze Kart edinme imkanınız bulunmaktadır.

Efes Antik Kenti ziyaret saatleri

08:30 – 18:30 saatleri arasında ziyaret edilebilen Efes Antik Kenti, haftanın her günü açıktır. Ancak yıl boyunca sadece dini bayramların birinci gününde öğlene kadar kapalıdır.

Efes Antik Kenti Gezi Rehberi Haritası

Sıkça Sorulan Sorular