1. Anasayfa
  2. Osmanlı Devleti

Osmanlı’da Kardeş Katli Vaciptir Fetvası

Osmanlı’da Kardeş Katli Vaciptir Fetvası

Osmanlı’da kardeş katli vaciptir fetvası ve kardeşini öldürenler konusu ve bu konu hakkındaki sorular tarihe meraklı birçok kişinin aklını meşgul etmektedir. Bununla birlikte kardeş katli caiz mi, ilk kardeş katli yapan padişah kimdir, kardeş katli yasası nedir, kardeş katli vaciptir. Gibi sorular ve ifadelerde peşinen dile gelmektedir. Bu durum her ne kadar tarihi bir olay olsa da bu durumu iyi analiz edip yorumlamakta aynı topraklarda yaşayan biz torunları için önem arz etmektedir.

İnsanların geçmişlerini bilme isteği, geçmiş zamanlarda insanların yaşam şartları ve kullandıkları ürünler gibi birçok alandan oluşan bu alan aynı zamanda yaşanan olaylar ile de ilgi çekmektedir. Bunlardan bir tanesi ise 623 yıl ayakta kalması ile dünyanın en uzun süreli hanedanlığı olan ve gücünün zirvesinde olduğunda yıllarca süper güç olup bilim, adalet, teknoloji gibi alanlarda dünyada tek olan Osmanlıdır. (imparatorluk ifadesi güç ve hacim açısından kullanılmış olup sömürge gibi genel anlamı ile kullanılmamıştır).

Osmanlı Devleti ve Kardeş Katli Mevzuu

Tarih insanların içinde gezerken kendilerini mutlu hissettikleri ve hemen hemen herkesin tarihi olgular hakkında bilgi sahibi olduğu bir bilim dalıdır. Bu alanda kişisel yargılardan ziyade objektif şekilde bilgiyi edinmek ve öğrenmek gerekir. Aksi taktirde başka konularda olduğu gibi farklı fikirlere ve görüşlere aldanıp gidilir. Özellikle de art niyetli kişilerin yanlış bilgileri toplumlar üzerinde olumsuz etkileri bırakmaktadır.

Tarih sahnemizde en çok sorulan sorulardan olan ve sürekli tartışmalara sebep olan bir konu ise Fatih Sultan Mehmet Han (II. Mehmet) zamanında hayata geçirilen Fatih Kanunnamesinde yer alan bir maddedir.  Bu madde “Ve her kimesneye evladımdan saltanat müyesser ola, karındaşların nizam-ı alem içün katl etmek münasiptir. Ekser ulema dahi tecviz itmiştir. Anında amil olalar.” İfadesidir. Bu madde gereği Osmanlı devletinde padişah olan sultanlar ülkede karışıklık çıkmasın diye kardeşlerini öldürebilirlerdi. Aynı zamanda Fatih Sultan Mehmet kardeşini öldürdü mü?, Kardeş katli vaciptir fetvasını kim verdi? Ve Devletin bekası için kardeş katli vacip midir? Osmanlı’da Kardeş Katli Vaciptir Fetvası? Soruları da cevaplanmayı beklemektedir.

Fatih Sultan Mehmet Kardeş Katlini Neden Yasalaştırdı?

Fatih Sultan Mehmet

21 yaşına geldiğinde fethi edilmesi imkansız olarak ifade edilen ve bin bir desise ile başta Osmanlı Devleti olmak üzere birçok devlete zarar veren Bizans İmparatorluğuna (Doğu Roma) son veren Fatih Sultan Mehmet Han zamanından bahsediyoruz. Kendisi küçük yaştan beri farklı diller öğrenerek sözel ve dilsel zekasını geliştiren, askeri alanlarda yüzlerce ders alan, ülkelerin tarihini bilen, dünya coğrafyasına hakim olan ve daha birçok alanda öncü bir padişahtır.

Kanun çıkaracağı zaman insanların hayatına ekti edeceğini bildiği hale öylece kanun çıkaracağı elbette düşünülemezdi. Fatih Sultan Mehmet Han tarih bilimi hakkında detaylı bilgiye sahipti. Başta Türk Devletleri olmak üzere dünya üzerinde birçok devletin yıkılmasında baş rol oynayan durum imparatorun ya da Hakan’ın ölmesinde sonra arkasında kalan kişiler tarafından devletlerin parçalanmasıydı.

Bunun sebebi ise hanedanlık soyundan gelenlerin devleti yönetme yetkileri, kendi etrafında toplanan bürokratlar, yöneticiler ve halktır. Böylece hanedan mensupları kendi taraftarları ile birlikte kendilerine devleti yönetme hakkını görürler. Bundan dolayı herkes kendi taraftarları ile birlikte başkalarına zarar vermeye başlamıştır. Sürecin sonunda da devletler genel olarak dağılmıştır. Bunu bilen ve defalarca kez yaşandığına şahit olan Fatih Sultan Mehmet Han aynı durumun devletinde yaşanmaması için böyle bir kanunname hazırlatmıştır.  Bunun sonucunda ise kendi kardeşlerini boğdurmuştur.

Hangi Padişahlar Kardeşlerini Boğdurdu

Bahsetmiş olduğumuz olaylar çerçevesinde Fatih Kanunnamesinden sonra Yavuz Sultan Selim Han, III. Murat, III. Mehmet, II. Osman ve IV. Murad devletin bekası ve milletin selameti için kardeşlerini boğdurmuştur. Böylece devletin nizamı ve alınan kararlarda temel etkenlerin bertaraf edilmesi için bu uygulamanın devam etmesi sağlanmıştır. Osmanlı’da Kardeş Katli Vaciptir Fetvası

Kardeş Katli Mevzuunun İncelenmesi

Kardeş katli geçmiş zamanlarda yaşanan ve tarafların hayatlarını kaybetmeleri ile sonuçlanmaktadır. Doğal olarak kim devleti yönetecek olursa olsun sonuçta devlet artık eskisinden daha zayıftır. Kısacası kardeş katli fetvasını veren şeyhülislam ve fetva heyeti; binlerce kişinin vefat etmesi yerine bir kişinin (şehzadenin) hayatına son verilmesini uygun görmüşlerdir. Bu konuyu değerlendirirken ve tarihte sıklıkla yaşanan bu durumu göz önünde bulundurmak şarttır. Osmanlı‘da Kardeş Katli Vaciptir Fetvası

Kardeş katli mevzunun kanunlaşmasına rağmen uygulamaya konulamadığı ilk uygulama ise Fatih Sultan Mehmet Han’dan hemen sonra oğulları arasında gerçekleşmiştir. Fatih Sultan Mehmet’in hemen ardından oğulları Bayezid ve Cem sultan olmak için yola çıkmışlardır. Tahta ilk çıkan ve biatleri kabul eden II. Bayezid kardeşinin yakalanması emretmiştir. Bununla birlikte kaçan Cem Sultan bir müddet sonra düşmanların eline (Papa ve Rodos şövalyeleri) düşerek Sultan Bayezid’e karşı koz olarak kullanılmıştır. Bu durum karşısında düşmana karşı eli kolu bağlanan Sultan Bayezid Han Endülüs Emevî Devleti’ne yardım baştadır. Fetih hareketleri gibi birçok alanda sınırlı hamle yapabilmiştir. Bu durumda devletin gelişmesini yavaşlatmıştır.

Yavuz Sultan Selim Han

Yavuz Sultan Selim Han

I. Bayezid’den sonra tahta geçen oğlu Yavuz Sultan Selim Han ise kardeşlerinden Şehzade Korkut harici kardeşlerini Türk ,devlet geleneklerine uygun şekilde boğdurmuştur. Şehzade Korkut’tan aldığı söz sayesinde onun Antalya’da sancaklığına devam etmesine izin vermiştir. Buna karşın Şehzade Korkut’un taht hevesi olduğu söylentileri çıkmıştır. Bunun üzerine mektup yazdıran Yavuz Sultan Selim Han durumu teyit ettirmiştir. Sonrasında Şehzade Korkut’u da boğdurmuştur. Böylece İran, Irak, Suriye ve Mısır seferlerine çıkan Yavuz Sultan Selim Han tıpkı dedesi gibi ulaşılması güç başarılara imza atmıştır. Adını tarih sahnesine altın harflerle yazdırmıştır.

Kardeş katli mevzu daha sonra Osmanlı Sultanı I. Ahmet zamanında kaldırılmıştır. I. Ahmet tahta çıktığında usulen kardeşlerinin boğdurulması halk üzerinde derin etkilere sebep olmuştur. Aynı şekilde bu konudan fazla mütessir olan Sultan I. Ahmet kendisinden sonra en yaşlı üyenin tahta geçmesi üzerine bir kanunname hazırlatmıştır. Kardeş katli mevzu ortadan kalkmıştır. Bundan sonraki süreç farklı yönleri ile ele alınıp objektif bir şekilde değerlendirilebilir. Osmanlı’da Kardeş Katli Vaciptir Fetvası

Yükselme döneminde gücünün bölünmesinin engellenmesi yönelik olarak tüm gücüyle ilerlemesi için karar almıştır. Aldığı kararlardan olan kardeş katlini de bu şekilde değerlendirmek doğru olmayacaktır.  Olayları birazda duygusallıktan uzak değerlendirmek gerekir. Kanuni Sultan Süleyman Han devletin gücünü zayıflatacak girişimlerde bulunan ve sonunda ordusunu kuran Şehzade Mustafa’yı boğdurması üzerine Vezir: “Ne iyi ettiniz sultanım.” Demesi üzerine “Ne devlet senin? Ne oğul senin?” sözü bu durumun ne denli zor olduğunu ortaya koyması açısından önemlidir.

Son olarak devletler tarihimizi incelediğimizde bazı devletlerimiz doğu batı olarak ikiye ayrılmıştır. Bu şekilde bölünürken bazıları en güçlü sultan vefat ettiğinde son bulmuştur. Osmanlı ile geçmişten gereken dersleri çıkararak kendi zamanında her alanda en üst noktaya gelmiştir. Dünya devletler tarihine adını altın harflerle yazdırarak eşine az rastlanır bir örnek sunmuştur.

İlginizi Çekebilir

Bültenimize Katılın!

Abonelik Bültenimize katılın, tarihi anları kaçırmayın! Hemen ücretsiz üye olun ve en özel güncellemelerle tarihin içinde kalın. Geçmişin kapıları sizin için aralanıyor!