Sağlık, insanlık tarihi boyunca önemini korumuş olan olgulardandır ve doktorluk, Dünya’nın en eski mesleklerinden biridir. Tarihi metinler, yazının icat edildiği dönemde dahi doktorların varlığına işaret etmektedirler. Ancak bilinmekte olan ilk hastane, tarihte oldukça geç dönemlere, Helenistik çağa aittir ve İzmir ilimizde bulunan Pergamon’da (Bergama) yer almaktadır.
İçindekiler
Pergamon Antik Kenti
Pergamon kenti, Helenistik döneme ait olup, Pergamon krallığının başkentidir. Burada yapılan çalışmalarla akropol, kütüphane, tiyatro ve hastane keşfedilmiştir.
Bilinen ilk Hastane: Asklepion
Tarihte bildiğimiz ilk hastane, bu kentte bulunmaktadır. Burada yer alan Asklepion sağlık merkezi, yaklaşık olarak Milattan Önce 4. yüzyıla aittir. Asklepion adı, aslen Antik Yunan’da sağlık tanrısı olan Asklepios’dan gelmektedir.
Asklepion’da tıbbi tedaviler bir takım pratik bilgiler de içermektedir. Burada tedaviler şifalı su, kaplıca, temiz hava, telkin, eğlence, kandiller ve tütsüler gibi yollarla uygulanmaktaydı. Asklepion’da ölmek ve kadınların doğurması yasaktı. Burada tedavi de ücretli olup, hastalığa ve kişinin maddi durumuna göre ücret alınırdı. Bu yapıya her hasta kabul edilmemekteydi ve uzak bölgelerden gelmiş olan yorgun ve hâlsiz hastalar, büyük kapıda tedavi edilirdi. Ölümü yakın hastalar içeri alınmaz, eğer içerdeyse hemen dışarı çıkarılırdı.
Tedavi yapılacak hastalar için en önemli konulardan biri, temizliktir. Hasta ilk önce temizliğini yapar ve adak verir, ardından tanrılardan şifa isterdi. Burada rahiplere ve hekimlere inanılması önemliydi. Zira hastanın iyileşeceğine ne kadar inanırsa, o kadar çabuk sağlığını bulacağına inanılırdı. Yine hastalardan rüya görmeleri istenirdi. Tedavi esnasında müzikten ve telkinlerden de yararlanılırdı. Asklepion’da Galenos gibi ünlü hekimler de bulunmuş ve yapı Roma döneminde de varlığını devam ettirmiştir.
Asklepios Kimdir?
Asklepios, Yunan mitolojisinde sağlık tanrısıdır. Apollon ile Koronis’in oğludur. Ancak Koronis, Apollon’dan hamile kalmış durumdayken başka bir kişiyle Apollon’u aldatır. Bunun üzerine Koronis, Artemis tarafından öldürülür ve Asklepios da anne karnından alınarak, yarı insan, yarı at olan Kheiron’a verilir. Asklepios Kheiron’un yanında usta bir hekim olarak yetişir. Asklepios, elindeki asasını kullanarak ölüleri bile diriltmeye çalışmıştır. Mitolojiye göre asa, Tanrıça Athena, Gorgon öldüğü zaman bedeninden akan kanı toplamış ve ardından Asklepios’a vermiştir. Gorgon’un sağındaki damarlarda zehirli, solundaki tarafındaki damarlarda şifalı kan vardır. Asklepios da bu şifalı kanı kullanarak ölüleri dahi diriltmeye başlamıştır. Ancak bu durumu sevmeyen tanrıların kralı Zeus, Asklepios’un bunu insanlara da öğreteceğinden korkarak yeraltı dünyasını yöneten Hades’in de kışkırtmalarıyla Asklepios’a bir şimşek atarak onu öldürmüştür.
Ancak oğlunun ölümü, Apollon’un bir intikam almasına yol açmıştır. Apollon bunun üzerine Zeus’un şimşeklerini yapmakta olan Kiklopları öldürerek misilleme yapar.
Ölümü ardından Asklepios tanrılaştırılmış ve tapınaklar yapılmıştır. Asklepios kültü merkezi olarak ise Epidauros kabul edilmiş, yeni bir Asklepion kurulacağı durumda buradan izin istenmesi şart olarak görülmüştür. En ünlü Asklepios tapınağı da Epidauros’da kurulmuştur.
