Afyonkarahisar Ulu camii, Afyon’da Hıdırlık Tepesi ile şehir kalesinin etekleri arasındaki vadidedir. Camii, Selçuklu döneminde yapılmıştır. Ahşap direkli camilerin en eskilerinden biri ve şehrin en büyük camisidir. Batı kapısındaki kitabesinde; Selçuklu veziri Sahip Ata Fahreddin Ali’nin oğlu Afyon Sancakbeyi Nasredüddin Hasan tarafından yapıldığı belirtilmiştir. Cami, Anadolu Türk mimarisinde kullanılan malzemelerin aksine ahşap direklerle taşınan kirişli düz örtü sistemiyle inşa edilmiştir. Bu özelliğiyle cami eşsiz hale gelmektedir. Kendini diğer mimari yapılardan bu özelliğiyle ayırmaktadır.
Kırk ahşap direkle bina edilmesi nedeniyle “Kırk Direkli Camii” olarak da anılan Afyonkarahisar Ulu Camii’de kesme kireç taşından mihrap, günümüzde özgün haliyle gelen yalın bir Selçuklu taş işçiliği eseridir. Ancak 1984 yılında geçirdiği restorasyonda bu özelliğini kaybetti. Mihrap nişinin ortasında ve üç tarafındaki iki kitabede geçen ibareler ve imzalardan yola çıkmaktadır.
Afyonkarahisar Ulu Camii, yapının mimarının Emirhac Bey olduğu ve süslemelerin Nakkaş Mahmud oğlu Hacı Murad tarafından yapıldığı anlaşılmakta. Geometrik motiflerle bezeli ahşap minber ise Selçuklu ahşap işçiliğinin en güzel örneklerinden biri durumunda. Özgün haliyle topraktan olan çatı, daha sonra gerçekleştirilen restorasyonlar sonucunda bakıra dönüştürülmüştür. Günümüzde birçok örnekte olduğu gibi tartışmalı restorasyonla cami yeniden onarılmıştır. Yüksek nitelikli ahşap işçiliğin yanı sıra bezemeli tuğla mimarisiyle göze çıkmaktadır. Selçuklu’dan günümüze ulaşan en eski ahşap direkli cami olma özelliğiyle özel bir yere sahip durumdadır.
